1. Về tác phẩm

Câu chuyện vô hình và Đảo là tập tiểu luận triết học đầu tiên của Hamvas Béla viết vào năm 1943, cũng là tập tiểu luận duy nhất được xuất bản khi ông còn sống. Tác phẩm gồm mười bốn tiểu luận, chia làm hai phần: phần thứ nhất là Câu chuyện vô hình và phần thứ hai mang tên Đảo. Những tiểu luận của Hamvas Béla được đánh giá là “vượt tầm thời đại”, và “không chỉ quyến rũ bởi bởi đề tài ông lựa chọn hết sức li kỳ và mang đậm hình ảnh tượng trưng mà còn bởi văn phong của ông cực kỳ sinh động, nhiều màu sắc, nội dung dày đặc nhiều tầng như mỏ đá quý, mỗi lúc lại mở ra trước mắt người đọc một tầng miêu tả khác lạ”.

2. Tác giả

Hamvas Béla (1897-1968) là một trong những nhà triết học, nhà văn hiện đại lớn nhất của Hungary. Ông là người đồng sáng lập ra nhóm Đảo, một liên minh tinh thần lấy từ truyền thống Hy Lạp cổ, nhóm này quy tụ rất đông đảo các nhà văn, nhà triết học có tên tuổi của Hungary như: Szerb Antal, Dobrovits Aladár, Molnár Antal và nhiều người khác. Ông là tác giả của Scientia Sacra,Một trăm cuốn sách, Cách mạng trong nghệ thuật, Biên bản bí mật, Đại sảnh các vị tiền bố cổ... Hamvas Béla từng bị tước quyền biên tập, viết và xuất bản nên cho tới tận những năm 70 của thế kỷ, các tác phẩm của ông chủ yếu được lưu truyền dưới dạng đánh máy. Bắt đầu từ những năm 1980, dần dần các tác phẩm này mới được ra mắt công chúng, nhưng vẫn bị kiểm duyệt. Ông đã giành được nhiều giải thưởng cao quý như Giải thưởng Kossuth, Giải thường Di sản Hungary, Giải thưởng Vì Nghệ thuật Hungary.

3. Điểm nhấn

“Bí mật của tình yêu là từ hai thành một, bí mật của tình bạn là từ một thành hai. Bởi vậy tình yêu là một tình bạn lật ngược, nghĩa là từ một người luôn luôn có một cái gì đó rò rĩ sang người kia. Tình yêu đôi khi như thể từ một thành hai, cho dù thực ra nó luôn là hai, chỉ tình yêu biến nó thành một. Còn tình bạn đôi khi như thể từ hai mà ra, cho dù nó luôn là một, chỉ tình bạn biến nó thành hai.

...

Có một quan hệ khó hiểu giữa tình bạn và các vì tinh tú. Tại sao ngôi sao lại là một người bạn? Tại sao người bạn lại là một ngôi sao? Bởi vì sao rất xa mà vẫn cứ lấp lánh sáng trong ta? Bởi vì bạn là của ta mà vẫn không thể với tới? Bởi vì không gian ta gặp gỡ nhau không thuộc về con người, mà thuộc về vũ trụ? Bởi bạn không đòi hỏi từ ta cũng như ta không đòi hỏi từ bạn bất cứ cái gì?”

(Trích Tình bạn, Câu chuyện vô hình và Đảo, Hamvas Béla, NXB Tri thức, 2012)