Năm 2025 trong không khí chung của đất nước, Nhà xuất bản (NXB) Tri thức (thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Viêt Nam - VUSTA) cũng kỷ niệm 20 năm xây dựng và phát triển (2005 - 2025).

20 năm, một hành trình không dài, không ngắn nhưng việc trở thành “thương hiệu” của Ngành xuất bản Việt Nam trong lĩnh vực phổ biến tinh hoa tri thức nhân loại thì hẳn không dễ. NXB Tri thức ra đời mang trong mình khát vọng của giới trí thức. 

Bức tranh chung của 56 NXB, trong đó có 48 nhà xuất bản thuộc Trung ương, 8 nhà xuất bản thuộc địa phương những năm gần đây nhiều gam màu sáng tối. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra trên toàn cầu, chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản trở thành “mệnh lệnh sống còn”. 

Nhân chuyến thăm, làm việc tại Đại học Harvard, Cambridge, Massachusetts, Hoa Kỳ theo Thư mời của Diễn đàn Toàn cầu Boston (BGF) của Phó Giám đốc Phụ trách, Phó Tổng biên tập NXB Tri thức, ThS. Bùi Thị Thu Hằng vào đầu tháng 11/2025, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với bà.

- Thưa bà, việc NXB Tri thức được mời sang làm việc tại Đại học Harvard, Cambridge, Massachusetts, Hoa Kỳ hẳn là vinh dự chung cho cả Ngành Xuất bản Việt Nam, với nhiều tên tuổi “gạo cội”. Xin chúc mừng NXB Tri thức có được vinh hạnh này. Bà có thể cho biết những hoạt động mà lãnh đạo NXB sẽ tham gia?

ThS. Bùi Thị Thu Hằng: Chúng tôi rất hạnh phúc. Tại buổi làm việc tại Đại học Harvard, Cambridge, Massachusetts, Hoa Kỳ, lãnh đạo NXB Tri thức có cơ hội tham dự Lễ trao giải Giải thưởng Nhà lãnh đạo toàn cầu vì Hòa bình và An ninh 2025 vinh danh Gurudev Sri Sri Ravi Shankar, Người sáng lập Quỹ The Art of Living (Nghệ thuật sống) là chủ nhân mới của Giải thưởng danh giá này.  

Lãnh đạo NXB có buổi thảo luận về Cuốn sách “The AI World Society: A 30-Year US.–Vietnam Partnership from Nha Trang to Boston (1995 - 2025)” - 30 năm đối tác Mỹ - Việt, từ Nha Trang đến Boston (1995 - 2025), của tác giả Thomas Patterson và Nguyễn Anh Tuấn với lời giới thiệu của Thống đốc Michael Dukakis do Nhà xuất bản Tri thức (Việt Nam) xuất bản. 

Trong Nghị sự đặc biệt, lãnh đạo NXB Tri thức sẽ có bài phát biểu giới thiệu về “Tủ sách Tinh hoa Tri thức Thế giới” của NXB và Cuốn sách nói trên. Đây là tác phẩm quan trọng, đánh dấu mốc về văn hóa, tri thức trong 30 năm bình thường hóa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ (1995 - 2025).

Đây là dịp, NXB Tri thức và đối tác Hoa Kỳ cùng nhìn lại hai thập kỷ quan hệ hợp tác xuất bản. NXB đặc biệt đánh giá cao sự đóng góp của các tác giả Hoa Kỳ trong việc xây dựng “Tủ sách Tinh hoa Tri thức Thế giới” - Tủ sách tạo nên thương hiệu của NXB trong 20 xây dựng và phát triển (2005 - 2025).

- Trong chuyến thăm Vương quốc Anh và Bắc Ai-len, ngày 28/10, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao sáng kiến của Diễn đàn Toàn cầu Bốt-xtơn (Boston Global Forum - BGF) về “Chính phủ AI 24/7”, “Xây dựng chuẩn mực giá trị, chất lượng cho tài sản số”; “Mô hình văn hóa nghệ thuật thời đại AI”; “Giải pháp tập hợp nguồn nhân lực trình độ cao”. Những ý tưởng này có ý nghĩa như thế nào đối với hoạt động của NXB Tri thức hiện nay?

ThS. Bùi Thị Thu Hằng: Cuộc cách mạng khoa học công nghệ lần thứ 4 (Cách mạng 4.0) hay nói cách khác, là cuộc cách mạng của sự hội tụ ở đỉnh cao, đã mở ra kỷ nguyên số. “Kỷ nguyên số” sẽ có tài sản số. Cũng xin nói, hiện thế giới có trên 19 triệu loại tiền số, theo dữ liệu từ Coint MarketCap. Bitcoin đang là loại tiền số có vốn hóa lớn nhất thế giới, đạt 2.260 tỷ USD, kế đến là Ethereum, XRP, USDT, BNB...

Việt Nam không thể đứng ngoài quy luật chung. Theo báo cáo của Triple-A năm 2024, hơn 20% dân số Việt Nam sở hữu tiền số. 

Ngoài chủ trương của Đảng về Cuộc cách mạng 4.0, chiến lược chuyển đổi số quốc gia, xây dựng nền kinh tế số, xã hội số; về luật định, Việt Nam đã có Luật Công nghiệp công nghệ số (Luật số 71/2025/QH15) có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026, đánh bước ngoặt cơ bản quan trọng về lập pháp của Việt Nam trong việc quy định khung pháp lý điều chỉnh về tài sản số.

Phải nói rằng, đây là vấn đề rất mới. NXB Tri thức tham gia vào quá trình xuất bản những ấn phẩm góp phần lan tỏa tri thức tinh hoa, chính sách, pháp luật, kinh nghiệm của các quốc gia trong lĩnh vực này.

Chúng tôi rất phấn khởi khi được tham gia hội nghị về “Sáng kiến Tiêu chuẩn Tài sản số AIWS (AIWS-DASI)”- tập trung vào việc xác định các tiêu chuẩn đạo đức, chất lượng cao và định tâm vào con người cho tài sản số - thúc đẩy sứ mệnh của Diễn đàn Toàn cầu Boston (BGF) nhằm xây dựng một thế giới AI công bằng, toàn diện, khai sáng và sự hợp tác như gợi ý của Tổng Bí thư Tô Lâm.

- Được biết, tại Toạ đàm của Tổng Bí thư Tô Lâm và các đồng chí trong Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam với các chuyên gia công nghệ của Anh và thế giới về AI và Chip bán dẫn có sự tham gia của TS.Nguyễn Anh Tuấn, một nhà báo, nhà hoạt động xã hội có uy tín quốc tế. Xin bà cho biết cơ duyên nào bà được gặp gỡ đồng tác giả sách “Xã hội trí tuệ nhân tạo: 30 năm đối tác Mỹ - Việt, từ Nha Trang đến Boston (1995 - 2025)”, của tác giả Thomas Patterson và Nguyễn Anh Tuấn?

ThS. Bùi Thu Hằng: Đúng là được gặp gỡ nhà báo Nguyễn Anh Tuấn đối với Nhà xuất bản là một cơ duyên. Được biết, ông Nguyễn Anh Tuấn từng là sinh viên Khoa Toán Trường Đại học Đà Lạt. Trong giai đoạn từ năm 1990 - 1997, ông là người sáng lập và là Giám đốc Trung tâm Tin học Teltic, thuộc Bưu điện tỉnh Khánh Hòa (cũ). Khi Việt Nam chính thức tham gia mạng Internet toàn cầu, Nguyễn Anh Tuấn đã nắm bắt được cơ hội Internet mang đến, ông thành lập VietNet, mạng thông tin dịch vụ công cộng đầu tiên dựa trên công nghệ truyền tin Internet ở Việt Nam tháng 12/1995. Sau đó, đến tháng 12/1997, Nguyễn Anh Tuấn làm Tổng Biên tập đầu tiên của VietNamNet trong 13 năm.

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn chính là người khởi xướng “Sáng Kiến của Diễn đàn Toàn cầu Boston” (BGF) cho Hội nghị Thượng đỉnh G7 hàng năm, đã và đang có những đóng góp tích cực vào quá trình hội nhập và phát triển của Việt Nam. Với quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, Nguyễn Anh Tuấn là một trong những “Sứ giả” kiến tạo mối quan hệ hợp tác và phát triển giữa hai nước.

Việt Nam tự hào có Người tiên phong cùng sáng lập và phát triển mô hình “Xã hội Trí tuệ Nhân tạo (AIWS)”. Với NXB Tri thức, nhà báo Nguyễn Anh Tuấn là người truyền cảm hứng, dẫn dắt NXB Tri thức tiếp tục trên con đường thực hiện sứ mệnh phát triển “Tủ sách Tinh hoa Tri thức Thế giới”. Cùng với tác giả Nguyễn Anh Tuấn, Giáo sư Harvard Thomas Patterson đã có những suy ngẫm về hòa bình, đổi mới sáng tạo và vận mệnh chung giữa Việt Nam - Hoa Kỳ qua ba thập kỷ, tiếp tục truyền cảm hứng về những chương mới trong quan hệ giữa hai nước, đồng hành cùng Xã hội Trí tuệ Nhân tạo (AIWS).

Nhà xuất bản đã và đang có những cơ hội mới trong việc hợp tác với BGF và nhiều học giả, Nhà xuất bản danh giá tại Hoa Kỳ và các quốc gia trên thế giới.

- NXB Tri thức đang thực hiện chiến lược và tầm nhìn như thế nào trong môi trường số, để tiếp tục đóng góp hiệu quả, tích cực vào quá trình thực hiện “sứ mệnh” khai phóng?

ThS. Bùi Thị Thu Hằng: Trong suốt hành trình 20 năm, NXB Tri thức tự hào đã trở thành một trong những đơn vị xuất bản có thương hiệu trên “bản đồ” xuất bản Việt Nam và có những đóng góp nhất định trong việc phổ biến Tinh hoa tri thức nhân loại.

Hiện nay NXB Tri thức đang hợp tác xuất bản sách điện tử với Công ty cổ phần Công nghệ VHMT Việt Nam, bằng hình thức đa phương tiện nhằm đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa đọc trong kỷ nguyên số ở Việt Nam. Tính đến thời điểm này, NXB đã thực hiện xuất bản có gần 200 đầu sách ebook trên tổng số 350 đầu sách được phát hành tại địa chỉ http://nxbtrithuc.com.vn (trên nền tảng web và app). Đồng thời, cũng hợp tác với các đối tác, các công ty Sách để xuất bản sách ebook đa phương tiện một cách có hiệu quả trong thời gian qua.

NXB Tri thức luôn kiên trì thực hiện sứ mệnh và tầm nhìn, góp phần cùng Cơ quan chủ quản - Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam hiện thực hóa việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia trong giai đoạn hiện nay một cách có hiệu quả trong lĩnh vực khoa học công nghệ và hoạt động xuất bản.

- Xin cảm ơn bà!