Hướng tới Lễ kỷ niệm 70 năm ngành Xuất bản Việt Nam (10/10/1952-10/10/2022)

“Văn hóa là hồn cốt của Dân tộc, nói lên bản sắc của Dân tộc. Văn hóa còn thì Dân tộc còn…”

Đó là câu mở đầu trong bài phát biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (được tổ chức tại Hà Nội vào tháng 11 năm 2021) khi Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói về vai trò, vị trí quan trọng của văn hóa. Theo đó, văn hóa chính là hồn cốt, là bản sắc của dân tộc, là yếu tố quyết định đến sự tồn vong, hưng thịnh của quốc gia.

Việt Nam là đất nước có nền văn hóa lâu đời được tạo dựng qua bốn ngàn năm lịch sử, những giá trị văn hóa to lớn của dân tộc Việt Nam đã được đúc kết và lưu truyền từ đời này sang đời khác. Khi chưa có chữ viết, văn hóa đã được gìn giữ và lưu truyền qua các tác phẩm dân gian truyền miệng. Sau đó, cùng với sự phát triển của kinh tế - xã hội, văn hóa đã được lưu giữ qua tranh, hình vẽ, chữ viết dưới nhiều hình thức từ đơn giản đến phức tạp, từ thô sơ đến hiện đại, được gọi chung là SÁCH. Ngày nay, xã hội hiện đại phát triển với các loại hình thông tin vô cùng đa dạng và phong phú, SÁCH vẫn được xem là phương tiện đặc biệt, qua đó phản ảnh, lưu truyền lịch sử và văn hóa của dân tộc, đất nước và con người Việt Nam.

SÁCH mang trong mình sứ mệnh hết sức quan trọng. SÁCH phản ánh hơi thở của đời sống, chính trị, kinh tế, xã hội từng thời kỳ. Thông qua SÁCH, tri thức được trao đổi, lan tỏa, chấn hưng dân trí, góp phần xây dựng và phát triển con người Việt Nam hiện đại, văn minh và hạnh phúc.

Thấm nhuần giá trị của văn hóa, hiểu được sứ mệnh của những trang sách, mang trong mình tình yêu Tổ quốc, gánh trên vai trọng trách của đội ngũ trí thức khoa học công nghệ đối với đất nước, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã đề xuất được thành lập một nhà xuất bản.

Năm 2005, Nhà xuất bản của Liên hiệp Hội Việt Nam được ra đời mang tên TRI THỨC, cái tên đã nói lên nguyện vọng, khát khao của các nhà khoa học, của Liên hiệp Hội Việt Nam - tổ chức tập hợp đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ - mong muốn được cống hiến với sự kiên trì, bền bỉ trong hành trình mang tri thức đến với mọi người.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Lãnh đạo Liên hiệp Hội Việt Nam thăm quan gian hàng của NXB Tri thức

1. Triết lý hoạt động của Nhà xuất bản Tri thức: “Chân thành – Chuyên nghiệp – Khai phóng”

Nhà xuất bản Tri thức được thành lập vào tháng 9 năm 2005, cách đây tròn 17 năm, trực thuộc trực tiếp Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, với tôn chỉ mục đích:

Tuyên truyền, phổ biến quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các thành tựu khoa học và công nghệ được áp dụng vào các lĩnh vực sản xuất, đời sống, giáo dục, góp phần nâng cao dân trí và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Nhà xuất bản Tri thức có chức năng, nhiệm vụ xuất bản các xuất bản phẩm, những công trình nghiên cứu, các thành tựu khoa học, tài liệu tham khảo về lĩnh vực khoa học và công nghệ của Việt Nam và nước ngoài; các tác phẩm phổ biến tri thức về lĩnh vực khoa học và công nghệ của Việt Nam, nước ngoài và các loại văn hóa phẩm khác theo quy định của pháp luật.

Với tâm huyết, khả năng và trách nhiệm, Nhà xuất bản Tri thức đã chọn cho mình một triết lý hoạt động xuyên suốt, đó là “Chân thành – Chuyên nghiệp – Khai phóng”: Chân thành đối với độc giả; Chuyên nghiệp, hiện đại trong tổ chức xuất bản và tinh thần khoa học Khai phóng.

Trong 17 năm hoạt động vừa qua, những lúc phát triển khá nổi trội cũng như lúc khó khăn, Nhà xuất bản Tri thức đã luôn kiên trì, bền bỉ theo đuổi, thực hiện triết lý của mình. Những thành tựu đạt được, Nhà xuất bản tự thấy là còn khiêm tốn nhưng cũng cảm thấy đầy niềm tự hào khi được trở thành một trong những nhà xuất bản có thương hiệu, có đóng góp trong phổ biến tri thức từ phổ thông đại chúng đến tinh hoa đỉnh cao của Việt Nam và thế giới đương đại. Với những kết quả đã đạt được, Tri thức đã có được tình cảm yêu mến của một bộ phận bạn đọc Việt Nam.

2. Hành trình mang tri thức đến gần hơn với bạn đọc

Ngay từ khi ra đời, Tủ sách Tinh hoa Tri thức Thế giới đã là tủ sách được Nhà xuất bản Tri thức đặt mục tiêu phát triển và dày công duy trì.

Nguồn gốc các loài – Charles Darwin – cuốn sách trong Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới đạt giải C Giải sách Quốc gia lần thứ 5 năm 2022

Tủ sách Tinh hoa Tri thức Thế giới được xây dựng nhằm giới thiệu những tri thức và văn hóa của nhân loại một cách có chọn lọc và phù hợp đến với bạn đọc Việt Nam thông qua việc dịch thuật và xuất bản các tác phẩm kinh điển trong kho tàng tri thức và văn hóa cực kỳ đồ sộ của nhân loại.

Mục tiêu của Tủ sách là từng bước tiến hành lựa chọn, dịch ra tiếng Việt và xuất bản khoảng 500 tác phẩm có giá trị khoa học, văn hóa và tri thức của thế giới. Các tác phẩm trong Dự án “Tủ sách tinh hoa” này góp phần phổ biến tinh hoa tri thức (bằng tiếng Việt) cho giới học thuật và cho đông đảo độc giả quan tâm, nhất là cho thế hệ trẻ.

Đến nay, Nhà xuất bản Tri thức đã thực hiện được hơn 100 đầu sách trong Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới. Mặc dù hết sức nỗ lực nhưng vẫn còn ít so với kỳ vọng và mới chỉ là một phần nhỏ bé trong kho tàng tri thức đồ sộ của nhân loại.

Có thể kể đến một số đầu sách nổi bật, được đánh giá cao và được độc giả đón nhận trong Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới của Nhà xuất bản Tri thức, như: Bàn về tự do của J.S.Mill; Thế giới như tôi thấy của A.Einstein; Tâm lý học đám đông của Gustave Le Bon; Nền dân trị Mỹ của Alexis de Tocqueville; Khảo luận thứ hai về chính quyền của John Locke; Émile hay là về giáo dục của Jean-Jacques Rousseau; Dân chủ và giáo dục và Cách ta nghĩ của J.Dewey; Nguồn gốc các loài của Charle Darwin; Đối thoại Socratic 1 của Plato; Bộ công cụ mới của F.Bacon; Từ mỹ học đến các loại hình nghệ thuật của Denis Diderot; Luận về biếu tặng của Marcel Mauss; ba cuốn Triết học của tự do, Con người trong thế giới tinh thần và Thế giới quan của Dostoevsky của N.A.Berdyaev; Tư duy như một hệ thống và Cái toàn thể và trật tự ẩn của David Bohm; Nền đạo đức Tin lành và tinh thần chủ nghĩa tư bản của M.Weber; Thuyết hiện sinh là một thuyết nhân bản của Lean-Paul Sartre. Đặc biệt, phải kể đến các công trình khó đọc như bộ ba Phê phán là Phê phán lý tính thuần túy, Phê phán lý tính thực hành, Phê phán năng lực phán đoán, của I.Kant, Khoa học lôgic, Những nguyên lý của triết học pháp quyền của Hegel; và gần đây nhất là Giám sát và Trừng phạt: nguồn gốc nhà tù của M. Foucault.

Bên cạnh Tủ sách Tinh hoa Tri thức Thế giới, Nhà xuất bản Tri thức cũng đã xuất bản 450 đầu sách (trong đó đa phần là sách dịch) thuộc các tủ sách khác như: Tủ sách Tri thức mới, Tủ sách tri thức phổ thông, Tủ sách Tiểu sử, Tủ sách Phan Khôi, Tủ sách Việt Nam đương đại. Ngoài ra, Tri thức cũng đã xuất bản khoảng 1000 đầu sách liên kết, trong đó có những cuốn sách rất có giá trị được tái bản liên tục và nhiều lần, điển hình như Sapiens – Lược sử loài người của Yuval Noah Harari (phối hợp với OMEGA thực hiện).

Với những đầu sách dịch chất lượng trong các lĩnh vực khoa học triết học, kinh tế, giáo dục, xã hội,… nhiều cuốn sách của Nhà xuất bản Tri thức đã gây tiếng vang, được bạn đọc tìm kiếm, trở thành những cuốn sách tham khảo có giá trị trong nghiên cứu và nâng cao tri thức. Các tác phẩm ấy đã mang thế giới đến Việt Nam và góp phần phổ biến kiến thức cho người dân trong quá trình hội nhập với thế giới đương đại.

Trong nhiều hội thảo của ngành, sách của Nhà xuất bản Tri thức đã được nhận xét và công nhận là được các công trình nghiên cứu, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ ở Việt Nam tham khảo, trích dẫn nhiều nhất trong thời gian qua.

Sách Tri thức nhận được khá nhiều sự yêu mến của bạn đọc. Có những độc giả đã dành khoảng không gian lớn và quan trọng trong giá sách của gia đình để sưu tầm và trưng bày rất nhiều cuốn sách của Tri thức. Những hình ảnh này thực sự làm cho những người làm sách Tri thức cảm thấy rất xúc động và thêm động lực để cống hiến.

17 năm qua ấy, với triết lý: Chân thành, Chuyên nghiệp và Khai phóng, Nhà xuất bản Tri thức đã không ngừng miệt mài, tìm tòi và sáng tạo nhằm cung cấp những tri thức nền quan trọng nhất trong kho tàng tri thức của nhân loại thông qua các bản dịch tốt và đáng tin cậy, hỗ trợ và góp phần thúc đẩy quá trình đổi mới tư duy của các tầng lớp xã hội Việt Nam khi hội nhập vào thế giới đương đại.

Nhà xuất bản Tri thức nhận Giải thưởng Sách Quốc gia năm 2022

Trong thời gian tới, mục tiêu 500 đầu sách trong Tủ sách Tinh hoa Tri thức thế giới vẫn là mục tiêu lớn nhất và quan trọng nhất của Nhà xuất bản Tri thức. Với sự chân thành, kiên trì, tôn trọng tinh thần khai phóng trong khoa học, Nhà xuất bản Tri thức sẽ nỗ lực hết sức nhằm xây đắp và phát triển Tủ sách. Bên cạnh đó, Nhà xuất bản Tri thức đã kịp thời đón đầu xu hướng và nhanh chóng thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động xuất bản với việc triển khai hệ thống xuất bản, phát hành sách điện tử (http://nxbtrithuc.com.vn), hợp tác trong phát triển và ra mắt hệ thống sách nói trên ứng dụng FONOS. Với những hành động mạnh mẽ trong thực hiện chuyển đổi số, Nhà xuất bản Tri thức ngày càng mang đến cho bạn đọc nhiều trải nghiệm trong đọc sách góp phần lan tỏa tri thức đến gần hơn với bạn đọc.

Nhà xuất bản Tri thức ra mắt Hệ thống xuất bản, phát hành sách điện tử

Những việc Nhà xuất bản Tri thức đã thực hiện, những dấu ấn đã đạt được trong gần 2 thập kỷ qua đều là những viên gạch nhỏ góp phần vào xây dựng CON ĐƯỜNG TRI THỨC của Việt Nam.

Nhà xuất bản Tri thức hợp tác với ứng dụng Sách nói FONOS

Cũng tại hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh rằng “công tác giới thiệu, quảng bá văn hóa Việt Nam ra nước ngoài chưa mạnh; tiếp nhận tinh hoa văn hóa nhân loại còn hạn chế”. Qua sự nhắc nhở này của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Nhà xuất bản Tri thức đã tự thấy được trách nhiệm của mình, tiếp tục chọn lọc các giá trị tinh hoa của thế giới phù hợp với Việt Nam, xuất bản và giới thiệu cho bạn đọc góp phần xây dựng văn hóa và con người Việt Nam trong quá hội nhập sâu rộng với thế giới.

Phạm Thị Bích Hồng - Giám đốc Nhà xuất bản Tri thức