Hotline:
024 3944 7279![]() | Nhà xuất bản Tri thức | ![]() | Giáp Văn Chung |
![]() | ![]() | Sách giấy; | |
![]() | 14,5 x 20,5 cm | ![]() | 312 |
![]() | ![]() | vi | |
![]() | ![]() |
LỜI NÓI ĐẦU
Đặc tính của con người trong các xã hội văn minh từ những thời đại cổ xưa nhất tới nay là ngoài việc mưu sinh và tích lũy của cải vật chất, họ luôn mong muốn sự tôn trọng của xã hội. Trong quá khứ, khát vọng ấy được toại nguyện qua việc giành được những danh tước quý tộc, đại quý tộc khác nhau, các chức sắc giáo hội, các tước hiệu hiệp sỹ và giáo đoàn, các huân huy chương dũng sỹ v.v... Ngày nay, nó được biểu hiện dưới dạng các cấp học vị như Tiến sỹ khoa học, Tiến sỹ, Tiến sỹ danh dự, Viện sỹ Hàn lâm - ở đây chỉ xin lấy ví dụ trong giới khoa học. Nhưng có thể kể đến các nhà vô địch Thế vận hội, các giải Oscar của giới nghệ sỹ, những người chinh phục các đỉnh cao và độ sâu - niềm khát khao chiến thắng vô hạn nhiều khi kích thích họ lập nên những kỳ tích ngoài sức tưởng tượng. Tuy nhiên, so với tất cả, chắc không một ai có thể hoài nghi: giải Nobel ở tầm cao hơn hẳn tất cả các danh hiệu, phần thưởng, học vị khoa học và các tước hiệu khác.
Giải thưởng Nobel, hiển nhiên là sự thừa nhận uy tín khoa học tầm cỡ thế giới không chỉ đối với cá nhân người được trao giải, mà đối với cả dân tộc. Mặc dù trên thế giới rất nhiều viện hàn lâm khoa học, các trường đại học lâu đời, các hiệp hội khoa học, các tổ chức quốc tế, thậm chí cả các quỹ do tư nhân sáng lập, hằng năm hoặc định kỳ đều trao nhiều giải thưởng công nhận các kết quả nghiên cứu, các công trình khoa học, sự nghiệp cả cuộc đời...- phần lớn các giải thưởng đều kèm theo tiền thưởng đáng kể -, nhưng giải thưởng tầm cỡ nhất vẫn là giải Nobel. Gần một trăm năm nay, giải thưởng thường niên này đã trở thành biểu tượng của sự vinh danh cao quý nhất, nó biểu trưng cho cấp bậc khoa học cao nhất, chỉ những người xuất chúng nhất mới có khả năng vươn tới. Vậy nên, trong đội ngũ hùng hậu các phòng thí nghiệm và các lò chuyên môn, bên cạnh nỗ lực đạt được mục tiêu nghiên cứu sớm nhất, dù không công khai, vẫn diễn ra sự ganh đua lành mạnh để giành ngôi vị dẫn đầu, mà một trong những yếu tố khích lệ là việc giành giải Nobel.
Chúng ta, những người Hungary, có quyền tự hào, vì dân tộc nhỏ bé của chúng ta đã đóng một vai trò nổi bật trong sự phát triển của nền khoa học tự nhiên toàn cầu, vì trí tuệ xuất sắc của chúng ta có mặt trên nhiều đài vinh danh khoa học. Phải tốn nhiều giấy mực để liệt kê hết những người Hungary xuất chúng - những bác sỹ, các nhà toán học, vật lý, hóa học, sinh học, thiên văn học và địa chất học - bằng những phát minh, sáng chế, những cải tiến kỹ thuật của mình, đã thúc đẩy sự phát triển của nhân loại. Chưa kể tới các nhà sư phạm, các giáo sư xuất sắc người Hungary, bằng sự nghiệp đào tạo tại các trường đại học danh tiếng trên thế giới, đã tác động tích cực tới sự phát triển của các ngành khoa học tự nhiên.
Có một sự thật đáng tiếc: trong thế kỷ XX, phần đông các nhà khoa học Hungary đạt được những thành quả tầm cỡ thế giới ở nước ngoài, sau khi đã rời khỏi Tổ quốc mình. Có những người ra đi vì lý do chính trị; sau khi Hitler lên cầm quyền, chủ yếu các nhà khoa học gốc Do Thái và những người phê phán tư tưởng của chủ nghĩa phát xít đã bỏ ra nước ngoài. Sau sự biến năm 1956, làn sóng di tản lại gây chảy máu chất xám đáng kể. Sự di cư vì những lý do phi chính trị trước hết phải kể tới sự thiếu vắng những điều kiện nghiên cứu khoa học phù hợp ở trong nước. Những phòng thí nghiệm trang bị trình độ cao, những tập thể khoa học - chuyên môn, những trường đại học nước ngoài đã cuốn hút các chuyên gia giỏi về lý thuyết nhưng không thể tiếp tục phát triển trong môi trường nội địa. Trong số đông những người đoạt giải Nobel của chúng ta, duy nhất có Szent-Györgyi Albert nhận giải thưởng cao quý này khi còn ở Hungary, nhưng gần một thập kỷ sau đó, ông cũng buộc phải ra nước ngoài.
Đây là một trong những nguyên nhân giải thích tại sao những nhân vật xuất chúng này, cho tới hôm nay, chưa hiện hữu ở mức độ cần thiết trong tâm thức dân tộc Hungary. Hiển nhiên, bộ máy tuyên truyền trước đây không vinh danh những thành tựu khoa học của phương Tây, đặc biệt những kết quả của các nhà khoa học lưu vong. Cách làm phổ biến nhất là báo chí trong nước lờ tịt không đếm xỉa gì đến thành tích của các nhà khoa học lưu vong, ngay cả các tạp chí chuyên môn cũng chỉ miễn cưỡng thông báo cụt lủn mỗi khi có một thành tựu dù rất quan trọng. Trên lĩnh vực này, sự thay đổi thể chế chính trị đã mang lại những thay đổi căn bản. Nhiều nhà khoa học đã về thăm đất nước, tổ chức các buổi thuyết trình, là khách mời danh dự trong các kỳ họp của Viện Hàn lâm, họ được phong hàm Tiến sỹ danh dự, được nhận các giải thưởng nhà nước cao quý. Rất tiếc, phần đông trong số họ không còn được chứng kiến sự tôn vinh của xã hội trong nước, nhưng sự nghiệp và di sản tinh thần của họ đã được đưa lên vị trí xứng đáng trong lịch sử khoa học Hungary.
Trong cuốn sách khiêm nhường mà độc giả quý mến đang có trên tay, chúng tôi giới thiệu những người Hungary hoặc gốc Hungary đã đoạt giải Nobel. Trong phần phụ lục, chúng tôi còn nói tới những nhân vật được đề cử giải thưởng này, cũng như những người đáng ra phải được trao giải do những thành quả họ đạt được. Trước hết, tôi muốn dành cuốn sách này cho tuổi trẻ học đường. Hy vọng các bạn tìm thấy những tấm gương về lòng kiên nhẫn, sự bền bỉ, tính tỷ mỉ và chính xác - những yếu tố bảo đảm của tất cả mọi thành công. Hy vọng các bạn sẽ tự hào về những bậc tiền bối vĩ đại, để có thêm sức lực đi tiếp con đường họ đã đi, đặng đạt tới những tri thức chỉ có thể chiếm lĩnh bằng nhiều nỗ lực và hy sinh, nhưng nó sẽ bù đắp xứng đáng cho các bạn.
Bödők Zsigmond
Chủ tịch Phan Xuân Dũng chúc mừng năm mới cán bộ, công nhân viên Liên hiệp Hội Việt Nam
Nhân dịp ngày đầu Xuân mới Qúy Mão 2023, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phan Xuân Dũng cùng lãnh đạo Thường trực Liên hiệp Hội Việt Nam đã chúc mừng năm mới cán bộ, công nhân viên thuộc Cơ quan Liên hiệp Hội Việt Nam, Nhà xuất bản Tri thức và Quỹ Hỗ trợ Sáng tạo Việt Nam Vifotec.
Tọa đàm giới thiệu sách “Cơ học lượng tử và thuyết tương đối"
kienthuc.net.vn - Cập nhật lúc: 15:03 03/01/2023 Buổi tọa đàm giới thiệu sách "Cơ học lượng tử và thuyết tương đối" diễn ra vào lúc 14h00 ngày 6/1/2023 tại Phòng Paris 2 Viện Pháp (15 Thiền Quang, Hà Nội).
Tọa đàm ra mắt sách mới “Louis Pasteur - Gregor Mendel & Cuộc cách mạng Sinh học, Y khoa”
Theo tác giả Phạm Việt Hưng, tấm gương của Louis Pasteur và Gregor Mendel rất đáng để chúng ta học tập. Nếu các bậc phụ huynh muốn tìm gương sáng để con cái noi theo, thì hai nhà khoa học vĩ đại này là lựa chọn xác đáng. Louis Pasteur: thiên tài với tấm lòng thiện lương và Gregor Mendel: thiên tài với nghị lực phi thường. Liệu có phải vì vậy mà tạo hóa mới hé lộ một phần những bí mật huyền diệu về bản chất của sự sống cho hai người? Những khám phá hệ trọng ấy có đủ cơ sở để khẳng định những lỗ hổng trong Thuyết tiến hóa của Darwin, thậm chí xa hơn, là chứng minh Thuyết tiến hóa đã mắc phải những sai lầm đáng kể? Để giúp các khán giả tham dự hình dung được tầm vóc vĩ đại của nhà khoa học Louis Pasteur (27/12/1822 - 28/09/1895), tác giả Phạm Việt Hưng đã nhắc nhở về bóng đen của dịch bệnh Covid và sự kháng ngừa kịp thời của vắc-xin phòng bệnh. Người được coi là cha đẻ của khoa học về vắc-xin và miễn nhiễm học chính là Louis Pasteur. Đóng góp của Louis Paster cho nền y học thế giới không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu phát triển các loại vắc-xin mà còn ở hoạt động thanh trùng góp phần làm giảm đáng kể tỷ lệ tử vong sau hậu phẫu. Vào thế kỷ 19, trước khi Louis Pasteur nêu lên Lý thuyết Mầm bệnh thì có đến 85% bệnh nhân hậu phẫu tử vong vì nhiễm trùng. Tác giả Phạm Việt Hưng cũng nhắc lại hai Định luật nổi tiếng của thiên tài này là: Định luật Pasteur về tính bất đối xứng của sự sống (1984) và Định luật Tạo Sinh (1861). Vì vậy Louis Pasteur hoàn toàn xứng đáng với danh hiệu “Ân nhân của nhân loại” và tác giả Phạm Việt Hưng đã mạnh mẽ cảnh tỉnh công chúng không có quyền “quên lịch sử” về vị đại ân nhân này. Danh nhân thứ hai được nhắc tới trong buổi tọa đàm là Gregor Mendel (20/07/1822 - 06/01/1884). Ông là người đặt nền móng cho Di truyền học hiện đại (ngày nay được biết tới là các Định luật Mendel về Di truyền). Bằng sự tận tụy kiên trì, Mendel đã thí nghiệm lai tạo cây trồng, chủ yếu là cây đậu Hà Lan, kéo dài suốt 8 năm (1856 – 1863) trên khoảng 37.000 cây, tiến hành lai 7 cặp tính trạng thuộc 22 giống đậu, phân tích trên một vạn cây lai và khoảng 300.000 hạt. Kết quả là ông đã để lại cho sinh học một kho tàng vô giá: Quy luật chính xác của sự di truyền. Dựa vào công trình Mendel để lại, nhân loại đã khám phá ra các gene – những đoạn của DNA, phân tử vật chất chứa đựng thông tin di truyền. Theo tác giả Phạm Việt Hưng, tấm gương của Louis Pasteur và Gregor Mendel rất đáng để chúng ta học tập. Nếu các bậc phụ huynh muốn tìm gương sáng để con cái noi theo, thì hai nhà khoa học vĩ đại này là lựa chọn xác đáng. Louis Pasteur: thiên tài với tấm lòng thiện lương và Gregor Mendel: thiên tài với nghị lực phi thường. Liệu có phải vì vậy mà tạo hóa mới hé lộ một phần những bí mật huyền diệu về bản chất của sự sống cho hai người? Những khám phá hệ trọng ấy có đủ cơ sở để khẳng định những lỗ hổng trong Thuyết tiến hóa của Darwin, thậm chí xa hơn, là chứng minh Thuyết tiến hóa đã mắc phải những sai lầm đáng kể? Câu trả lời xin để các bạn độc giả tự kiếm tìm trong tác phẩm “Louis Pasteur - Gregor Mendel & Cuộc cách mạng Sinh học, Y khoa”. Về tác giả Phạm Việt Hưng là nhà nghiên cứu, giảng dạy Toán cao cấp, Cơ học lý thuyết, Toán kinh tế, ký giả khoa học từng cộng tác với các tạp chí SIGNS of the Times (Úc), Vietsciences (Pháp), Tia Sáng, Khoa học & Đời sống, Khoa học & Tổ quốc, đồng thời là dịch giả và tác giả của nhiều cuốn sách. Một số tác phẩm: - Dịch giả cuốn Câu chuyện về phương trình thâu tóm cả vũ trụ (Nxb Trẻ, 2004) - Đồng dịch giả cuốn Định lý cuối cùng của Fermat (Nxb Trẻ, 2005) - Dịch giả cuốn Từ xác định đến bất định (Nxb Tri Thức, 2011) - Tác giả cuốn Những câu chuyện khoa học hiện đại, (Nxb Trẻ, 2004) - Tác giả bài Câu chuyện Hạt của Chúa đã kết thúc? trong Kỷ yếu Hạt Higgs (Nxb Tri Thức, 2004) - Tác giả cuốn Định lý Gödel – Nền tảng của khoa học nhận thức hiện đại (Nxb Tri thức, 2019 và 2022). (Theo Nguyễn Phú Hoàng Nam - Vì trẻ em https://vitreem.baodansinh.vn/toa-dam-ra-mat-sach-louis-pasteur-gregor-mendel-cuoc-cach-mang-sinh-hoc-y-khoa-20221225210858.htm?fbclid=IwAR3Aq2rlQn-AHRwu44Ekr49SdbtmtuGsd9t6qEY87kwh0kwgh_kZEaQxxtQ
Bình luận