Nếu bị dẫn dụ bởi nhan đề, chờ đợi ở cuốn sách này những bí quyết đưa đối tác lên đỉnh hay kỹ năng hướng dẫn các tư thế mới trong vấn đề tình dục, thì bạn đọc sẽ thất vọng!

Quả thật, Why is Sex fun? The Evolution of Human Sexuality (Tại sao tình dục lại thú vị? Quá trình tiến hoá của giới tính con người) của Jared Diamond không nói chuyện giường chiếu, cũng không gây sốc như một tư liệu có hơi hướm khiêu dâm, mà thú vị ở chỗ khác: cùng bạn khám phá những bí ẩn từ cội rễ tiến hoá tình dục ở con người.

Trước hết, Jared Diamond nhìn nhận con người có đời sống tình dục... kỳ quặc nhất: một con chó sẽ lấy làm kinh hãi khi nó nghĩ về việc con người có thể quan hệ tình dục bất cứ ngày nào trong tháng, và cái cách con người thực hành chuyện đó cũng vô cùng cầu kỳ phức tạp. Mà không chỉ loài chó, 30 triệu loài sinh vật khác trên trái đất này, trong đó có 4.300 loài động vật có vú khác cũng sẽ “chào thua”, không thể hiểu nổi cái phương thức tình dục lắm công phu và quái đản của con người.

Những đặc điểm quan trọng làm nên sự khác thường nơi đời sống tình dục của con người theo tác giả, chung quy là: vai trò của đàn ông trong xã hội loài người khác con đực của những loài khác; chu kỳ kinh và sự mãn kinh ở phụ nữ khác với con cái những loài khác; sự phát triển của bộ ngực phụ nữ và đời sống quan hệ tình dục riêng tư ở loài người có lý lẽ của nó và con người khác đa số động vật ở chỗ: coi tình dục tạo ra lạc thú chứ không dừng lại ở sự truyền giống.

Những luận điểm trên được triển khai hết sức thú vị: xét vai trò đàn ông trong xã hội loài người, cuốn sách đặc biệt ghi nhận sự tử tế (trên danh nghĩa và đa số) của đàn ông khi chịu chung sống thành từng cặp với một bà vợ, “độc quyền” quan hệ tình dục với cô ta suốt đời, sinh con và có sự “hợp tác kinh tế” trong việc nuôi con. Con đực các động vật có vú và một số loài chim (đười ươi, hươu cao cổ, chim bắt ruồi, chim thiên đường…) sẽ chế nhạo điều này vì chúng thường không sống cùng con mái sau khi thụ tinh cho nó vì còn phải bận bịu đi dụ dỗ, giao phối với những con mái khác, đồng thời để mặc bạn tình cho những con đực hàng xóm tha hồ bày trò.

Cuốn sách còn đặt ra và dẫn dắt người đọc đi tìm hiểu, khám phá, lý giải các câu hỏi hài hước nhưng thực chất là để giải mã các đặc điểm sinh dục của con người: tại sao cả bồ câu trống và mái đều có thể tiết ra sữa dinh dưỡng để nuôi con? Tại sao cá ngựa đực thường sở hữu tập tính mang thai trong lúc quý ông loài người lại lúng túng ngay cả trong việc cho con bú… bằng bình? Tại sao việc quan hệ tình dục ở loài người bị coi là việc cực kỳ lãng phí sức lực nếu nhìn dưới góc độ sinh học? Tại sao phụ nữ không có dấu hiệu rõ ràng về thời điểm rụng trứng để “chào mời” đối tác như con cái các loài động vật khác? Quá trình mãn kinh ở phụ nữ có phải là một sự sai sót di truyền, chống lại bản thân sự sinh sản? Tại sao đàn ông không có quá trình ngừng sản xuất tinh trùng? Có hay không những cuộc chiến giới tính đầy khốc liệt ở xã hội loài người (dĩ nhiên, đây không phải là chuyện đánh ghen)?...

Khi bạn đọc hết cuốn sách này, trả lời được những câu hỏi trên, nghĩa là bạn đã có thể hình dung đến những động lực tiến hoá rất đặc biệt quy định sự hình thành đặc điểm phương thức tình dục, giới tính của con người hôm nay. Và điều quan trọng của những hiểu biết đó là gì? Như Jared Diamond viết trong lời đề dẫn: “Cuốn sách không thể làm tan biến những đau khổ khi bạn phát hiện một nửa của mình có người khác, bê trễ việc chăm sóc đứa con chung của hai người hoặc bỏ mặc bạn với đứa con của mình. Nhưng nó có khả năng giúp bạn cái cách mà cơ thể bạn cảm nhận được vấn đề, hiểu được tại sao người thân yêu của bạn lại cư xử như anh ấy, cô ấy đang làm”.

Ba tác phẩm đồ sộ, đầy sức hút và từng giành những giải thưởng khoa học danh giá tại Mỹ của Jared Diamond đã được dịch ra tiếng Việt: Sụp đổ; Súng, vi trùng và thép; và Loài tinh tinh thứ ba. Bạn đọc Việt Nam lại sắp vinh dự đón nhận Why is Sex fun? – công trình được công bố năm 1997 của giáo sư địa lý, điểu học, sinh lý học người Mỹ – Jared Diamond qua bản dịch của dịch giả Nguyễn Thuỷ Chung do NXB Tri Thức ấn hành.