Toàn cảnh hội thảo

PGS.TS Nguyễn Chu Hồi - Đại biểu Quốc hội khóa XV, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Thủy sản Việt Nam và ThS. Lê Thanh Tùng - Trưởng Ban Phổ biến Kiến thức, Liên hiệp Hội Việt Nam đồng chủ trì hội thảo. Tham dự hội thảo có đại diện lãnh đạo Văn phòng và các Ban chuyên môn Cơ quan Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam; Đại diện một số Tổ chức KH&CN, Hội ngành toàn quốc, Nhà xuất bản Tri thức, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực xuất bản và một số đơn vị báo chí trong hệ thống.

PGS.TS Nguyễn Chu Hồi và ThS. Lê Thanh Tùng đồng chủ trì hội thảo

Phát biểu khai mạc hội thảo, ThS. Lê Thanh Tùng, Trưởng ban Phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội Việt Nam, nhấn mạnh: Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại.

Trong hơn 40 năm hình thành và phát triển, Liên hiệp Hội Việt Nam đã thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng, đó là tư vấn, phản biện, tôn vinh trí thức và đặc biệt là hoạt động phổ biến kiến thức khoa học, công nghệ đến đông đảo quần chúng nhân dân. Đội ngũ trí thức của Liên hiệp Hội Việt Nam đã không ngừng nỗ lực đưa tri thức khoa học đến mọi miền Tổ quốc, góp phần quan trọng vào thành tựu phát triển đất nước.

Nghị quyết 57-NQ/TW đặt ra tầm nhìn đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao với nền kinh tế số chiếm tỷ trọng lớn. Để đạt được các mục tiêu này, việc xây dựng hệ thống Tủ sách KH&CN là yêu cầu tất yếu, tạo nền tảng, kết nối tri thức cho hoạt động nghiên cứu, đào tạo và ứng dụng.

ThS. Lê Thanh Tùng - Trưởng Ban Phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội Việt Nam  phát biểu khai mạc hội thảo

Báo cáo đề dẫn tại hội thảo, ThS. Phạm Thị Bích Hồng, Phó Trưởng ban Phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội Việt Nam, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Tri thức nhận định, đất nước đang trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ vươn tới thịnh vượng và hùng cường, cùng với các Nghị quyết quan trọng về giáo dục, y tế, khoa học công nghệ, sắp tới Bộ Chính trị sẽ ban hành Nghị quyết về văn hóa. Đây sẽ là yêu cầu, tiền đề quan trọng để Liên hiệp Hội Việt Nam thực hiện phát triển hoạt động xuất bản, góp phần phát triển nền khoa học công nghệ và xây dựng văn hóa con người Việt Nam.

Nhiệm vụ đặt ra trong thời gian tới, Liên hiệp Hội Việt Nam cần phát triển hoạt động xuất bản nhằm phát huy tối đa tiềm năng và thế mạnh của đội ngũ trí thức thuộc hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam trong việc tạo ra các cuốn sách, tài liệu có giá trị nâng cao kiến thức cho hội viên, cho người dân; đồng thời cùng với phát huy thế mạnh của NXB Tri thức, Liên hiệp Hội Việt Nam sẽ được tăng cường uy tín, thương hiệu trong công cuộc phổ biến kiến thức cho người dân.

ThS. Phạm Thị Bích Hồng, Phó Trưởng ban Phổ biến kiến thức, Liên hiệp Hội Việt Nam, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Tri thức phát biểu tại hội thảo

Tại hội thảo, PGS.TS Phạm Bích San, nhà xã hội học, chia sẻ góc nhìn thẳng thắn về lịch sử hoạt động xuất bản khoa học ở Việt Nam, chỉ ra nguyên nhân khiến các tủ sách khoa học trong nước chưa thành công và đề xuất hướng đi mới. Theo PGS.TS Phạm Bích San, ở nhiều quốc gia, tủ sách khoa học là niềm tự hào dân tộc, nơi ghi nhận thành tựu tri thức và định hướng cho thế hệ trẻ. Tại Việt Nam, dù khát vọng ấy có từ lâu, nhưng các tủ sách khoa học - công nghệ vẫn chưa đạt tầm vóc quốc gia, phần vì thiếu nền khoa học mạnh, phần vì chưa có cơ chế tổ chức và hợp tác hiệu quả trong giới học giả. “Liên hiệp Hội Việt Nam từng có bước khởi đầu rất tốt, nhưng chưa kịp thăng hoa để tạo thành cú hích cho văn hóa tri thức khoa học Việt Nam”, PGS.TS Phạm Bích San nói, đồng thời cho rằng từ năm 2025 trở đi có thể là giai đoạn khởi đầu mới, mở ra “cơ hội” để Việt Nam tạo đột phá về tri thức.

PGS.TS Phạm Bích San  cho rằng từ năm 2025 trở đi có thể là giai đoạn khởi đầu mới, mở ra “cơ hội” để Việt Nam tạo đột phá về tri thức

Theo ThS. Nguyễn Hữu Giới, Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam, cần sớm xây dựng và phát triển Tủ sách KH&CN. Bởi lẽ, với đặc thù Liên hiệp Hội Việt Nam là hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ, với 93 hội ngành toàn quốc; 34 Liên hiệp Hội địa phương và hơn 500 tổ chức khoa học, công nghệ trực. Vì vậy, khi được thành lập và phát triển, tủ sách sẽ có vai trò quan trọng giúp ích cho các nhà khoa học, các chuyên gia và các hội viên trong toàn hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam trong việc nghiên cứu khoa học, tìm kiếm tri thức và thông tin khoa học, công nghệ qua các thời kỳ phát triển của đất nước. Tủ sách chứa đựng những tư liệu quý giá lan tỏa, kết nối tri thức phục vụ cho sự phát triển khoa học kỹ thuật và khoa học, công nghệ trong tương lai.

ThS. Nguyễn Hữu Giới, Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam

Đề xuất giải pháp xây dựng Tủ sách KH&CN, NB. Ngô Đức Hành cho rằng trước hết phải chọn làm điểm. Ví dụ chọn một tỉnh, một ngành (hoặc một lĩnh vực) làm “Tủ sách mẫu”, từ đó rút kinh nghiệm, nhân rộng, lan tỏa. Và cũng để “làm điểm”, nên chọn khoa học công nghệ trong một lĩnh vực làm trước. Ví dụ như chọn Nông nghiệp hữu cơ, lĩnh vực hiện nay các địa phương và nông dân rất quan tâm.

NB. Ngô Đức Hành

Khẳng định về sự cần thiết xây dựng Tủ sách KH&CN, ThS. Bùi Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc phụ trách NXB Tri thức cho rằng, hiện tại, Liên hiệp Hội Việt Nam chưa có tủ sách gắn với chức năng, nhiệm vụ cũng như chưa phát huy được những giá trị của các hội thành viên trong nghiên cứu khoa học và xuất bản để công bố, ghi nhận các kết quả nghiên cứu khoa học đối với các lĩnh vực mà hội thành viên đã và đang thực hiện nhiệm vụ trong thời gian qua.

Do đó, phải xây dựng Tủ sách KH&CN để ghi nhận, lan tỏa giá trị, đóng góp vào kho tàng nghiên cứu, tham vấn xây dựng và hoạch định chính sách cho Đảng và Nhà nước đối với ngành lĩnh vực mà mình đang thực hiện nhiệm vụ khoa học.

ThS. Bùi Thị Thu Hằng, Phó Giám đốc phụ trách NXB Tri thức chia sẻ tại hội thảo

Tại hội thảo, các đại biểu đều hướng đến một nhận định chung: Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực chuyển mình sang nền kinh tế tri thức và hội nhập sâu rộng vào cộng đồng quốc tế, việc xây dựng và phát triển hệ thống tủ sách khoa học, công nghệ vững mạnh là hết sức cần thiết. Nhất là trong kỷ nguyên số hóa và trí tuệ nhân tạo mà Nghị quyết 57-NQ/TW đặc biệt nhấn mạnh, việc ứng dụng công nghệ tiên tiến vào xây dựng và vận hành Tủ sách KH&CN là xu hướng tất yếu và mang lại những cơ hội đột phá, đóng góp trí tuệ của các nhà khoa học và truyền bá kiến thức về khoa học, công nghệ đến với người dân.

Kết luận hội thảo PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, Đại biểu Quốc hội khóa XV, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Thủy sản Việt Nam nhấn mạnh, việc xây dựng “Tủ sách khoa học - công nghệ” là bước đi chiến lược của Liên hiệp Hội Việt Nam, phù hợp với xu thế chuyển đổi số và tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, thể hiện trách nhiệm của đội ngũ trí thức với công cuộc phát triển đất nước. Ông cho rằng Liên hiệp Hội Việt Nam - tổ chức quy tụ đội ngũ trí thức lớn nhất cả nước - cần sớm có một không gian lưu giữ, phổ biến và tôn vinh tri thức của giới khoa học Việt Nam. Tủ sách không chỉ là nền tảng chia sẻ tri thức trên môi trường số mà còn là “kho tàng trí tuệ”, nơi ghi nhận những đóng góp của hơn 3 triệu hội viên trí thức trong hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Chu Hồi đề nghị cần xác định rõ mục tiêu, phạm vi, cơ chế tổ chức và nguồn lực để triển khai xây dựng Tủ sách KH&CN hiệu quả, trong đó chú trọng ứng dụng công nghệ số, đảm bảo bản quyền, chất lượng học thuật và tính lan tỏa của tủ sách./.

(Dẫn từ vusta.vn)